โรคนอนไม่หลับ เป็นภาวะที่มีความลำบากในการนอนหลับ ซึ่งอาการนอนไม่หลับก็มีหลายแบบด้วยกัน เช่น ใช้เวลาในการเริ่มนอนหลับนาน มีระยะเวลาในการนอนหลับน้อย การตื่นกลางดึกบ่อย หรือตื่นแล้วนอนหลับต่อไม่ได้ เป็นต้น ซึ่งหากนอนหลับไม่เพียงพอหรือไม่ได้คุณภาพจะทำให้มีอาการเซื่องซึม ไม่สดชื่น อ่อนเพลีย ขาดสมาธิ ส่งผลต่อความสามารถของการทำงานหรือการเรียนได้

สาเหตุของการนอนไม่หลับ

การนอนไม่หลับสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย เช่น

• ด้านร่างกาย เช่น หยุดหายใจขณะหลับ เป็นไข้

• ด้านจิตใจ เช่น กังวล เครียด

• สิ่งแวดล้อมไม่เหมาะสมกับการนอน อากาศร้อน มีแสงหรือเสียงดังรบกวนระหว่างนอนหลับ

• การมีสุขลักษณะการนอนที่ไม่ดี เช่น เล่นโทรศัพท์ก่อนนอน ดื่มกาแฟ

• การเดินทางข้ามเส้นแบ่งเวลาโลก (Time Zone) ทําให้เกิด Jet Lag

การใช้ยารักษาอาการนอนไม่หลับ โดยทั่วไป ยาที่ใช้รักษาโรคนอนไม่หลับ จะเป็นยากลุ่มที่มีฤทธิ์ช่วยส่งเสริมการนอนหลับให้ดีขึ้น ซึ่งมีหลายกลุ่มด้วยกัน เช่น ยากลุ่ม Benzodiazepine (BZD) ยากลุ่ม Non BZD ยา Melatonin สังเคราะห์ ยากลุ่มที่ใช้รักษาโรคทางจิตเวชอื่นๆ ที่มีฤทธิ์ช่วยนอนหลับ หรือยาแก้แพ้

• ยากลุ่ม Benzodiazepine ชื่อของยากลุ่มนี้มีที่มาจากลักษณะทางโครงสร้างของยา โดยยากลุ่มนี้เป็นยาที่ช่วยนอนหลับที่แพทย์นิยมใช้ เช่น ยา Diazepam Clonazepam Alprazolam Lorazepam ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์โดยเข้าไปเพิ่มระดับสารสื่อประสาทที่เรียกว่า GABA ซึ่งช่วยทำให้การนอนหลับดีขึ้น นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการคลายกังวล คลายกล้ามเนื้อ อีกด้วย ยากลุ่มนี้ยังแบ่งย่อยได้อีก ตามระยะเวลาในการออกฤทธิ์ คือ กลุ่มที่ออกฤทธิ์สั้น และกลุ่มที่ออกฤทธิ์ยาว โดยยากลุ่มที่ออกฤทธิ์สั้นมักออกฤทธิ์ได้เร็วและมีฤทธิ์แรง ในขณะที่กลุ่มที่ออกฤทธิ์ยาวมักเริ่มต้นออกฤทธิ์ช้ากว่าและมีฤทธิ์แรงน้อยกว่า ซึ่งการเลือกใช้จะขึ้นอยู่กับลักษณะของอาการนอนไม่หลับ โรคประจำตัว ยาที่ใช้ประจำ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ป่วยที่มีการทำงานของตับหรือไตบกพร่อง ต้องระมัดระวังเพราะยาอาจสะสมในร่างกายได้มากขึ้น เกิดผลของยาได้มากกว่าปกติ ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้ประเมินโดยพิจารณาร่วมกับความรุนแรงของอาการ โรคร่วม และอายุของผู้ป่วย